Święty Florian

Dzieciństwo i młodość Floriana

Florian, późniejszy święty, przyszedł na świat w drugiej połowie III wieku w dzisiejszym Zeiselmauer w pobliżu Wiednia. Wychowywał się w chrześcijańskiej rodzinie. Kiedy dorósł, rozpoczął służbę w wojsku rzymskim. Po kilku latach został kierownikiem kancelarii w rzymskim Lauriacum, które cesarz Dioklecjan (284-305) ustanowił stolicą prowincji naddunajskiej Noricum (aktualnie środkowa Austria).

Męczeństwo Floriana

Panowanie cesarza Dioklecjana (początek IV wieku) to okres prześladowań i szczególnego męczeństwa chrześcijan. Po wydaniu edyktów dotyczących prześladowań, prefekt Akwilin rozpoczął gorliwie i szczegółowo wcielać je w życie. W Lauriacum aresztowano i wtrącono do więzienia około czterdziestu osób. Florian, jako człowiek honoru i głębokiej wiary, pragnął nieść pomoc uwięzionym. W czasie próby dotarcia do więzienia został ujęty i doprowadzony przed swego bezpośredniego przełożonego, namiestnika Akwilina. Namiestnik próbował zmusić Floriana do złożenia ofiary bogom i wyparcia się wiary. Kiedy Florian stanowczo odmówił, poddano go okrutnym i bolesnym torturom. Bito go kijami, zadawano ból, na koniec zaś przywiązano mu do szyi ogromny kamień i strącono do rzeki Anizy (dzisiaj Enns). Święty Florian zmarł śmiercią męczeńską najprawdopodobniej 4 maja 304 r. Rzeka wyrzuciła ciało Floriana na skały, zaś orzeł strzegł je, aby nie zbezcześcili go poganie. Ciało męczennika zostało pogrzebane przez wdowę o imieniu Waleria.

Święty Florian jest patronem Austrii i m.in. dlatego władze miasta Lorch (w czasach rzymskich Lauriacum), gdzie zginął św. Florian wystawiły nad rzeką Enns pomnik bohaterskiego rycerza z umieszczonym na cokole napisem: „Lauriacum - Florianus - 304”.

W VIII wieku w miejscu złożenia zwłok Męczennika do ziemi, biskupi Pasawy zbudowali klasztor Kanoników św. Floriana oraz kościół. Ów klasztor znajduje się koło Linzu. Tablica zamieszczona w krypcie klasztoru informuje, że szczątki Floriana znaleziono w XIII wieku. Kolejnym miejscem spoczynku świętych relikwii był Rzym, skąd Kazimierz Sprawiedliwy, dzięki pośrednictwu biskupa Idziego z Modeny, przewiózł je do Polski, na krakowski Kleparz.

Relacja kronikarska
– sprowadzenie relikwii Świętego do Polski

Jan Długosz – kronikarz, tak oto, pod datą 1184 r. opisuje historię sprowadzenia relikwii św. Floriana do Polski: „Papież Lucjusz III, chcąc się przychylić do ciągłych próśb monarchy polskiego Kazimierza, postanawia dać rzeczonemu księciu i katedrze krakowskiej ciało męczennika św. Floriana. Na większą cześć zarówno świętego jak i Polaków, posłał kości świętego ciała księciu polskiemu Kazimierzowi i katedrze krakowskiej przez biskupa Modeny Idziego. Ten, przybywszy ze świętymi szczątkami do Krakowa dwudziestego października, został przyjęty z wielkimi honorami, wśród oznak powszechnej radości i wesela przez księcia Kazimierza, biskupa krakowskiego Gedeona, wszystkie bez wyjątku stany i klasztory, które wyszły naprzeciw niego siedem mil. Wszyscy cieszyli się, że Polakom, za zmiłowaniem Bożym, przybył nowy orędownik i opiekun i, że katedra krakowska nabrała nowego blasku przez złożenie w niej ciała sławnego męczennika. Tam też złożono wniesione w tłumnej procesji ludu rzeczone ciało, a przez ten zaszczytny depozyt rozeszła się daleko i szeroko jego chwała. Na cześć św. Męczennika biskup krakowski Gedeon zbudował poza murami Krakowa, wielkim nakładem kosztów, kościół kunsztownej roboty, który dzięki łaskawości Bożej przetrwał dotąd. Biskupa zaś Modeny, Idziego, obdarowanego hojnie przez księcia Kazimierza i biskupa krakowskiego Gedeona, odprawiono do Rzymu. Od tego czasu zaczęli Polacy, zarówno rycerze, jak mieszczanie i wieśniacy, na cześć i pamiątkę św. Floriana nadawać na chrzcie to imię”.

Święty Florian – Patron

Święty Florian jest czczony jako patron strażaków, kominiarzy, piwowarów, bednarzy, garncarzy, kowali, mydlarzy i hutników, opiekun poranionych podczas pożaru. Wzywany w przypadku suszy, nieurodzaju i niepogody. Jest wzorem dla wszystkich tych, którzy wypełniając przykazanie miłości służą pomocą bliźnim. O wstawiennictwo i pomoc proszą Go ludzie zagrożeni wojną, pożarem, powodzią, skażeniem środowiska naturalnego.

Męczennik najczęściej przedstawiany jest jako młody, rzymski żołnierz z włócznią i chorągwią w dłoni gaszący wodą płonący dom, zaś na freskach z XII wieku, jako starzec. Jego ikonograficzne atrybuty to: ubranie rycerza rzymskiego, w ręku chorągiew i naczynie z wodą, palący sie dom, kamień młyński u szyi i często naczynie, z którego wylewa się woda na płonący obiekt. Z dawnych atrybutów św. Floriana współcześni strażacy przejęli przede wszystkim kształt hełmu, przypominający bojową ochronę głowy rzymskiego legionisty.

Dopiero od wieku XV św. Florian jest kojarzony z niebezpieczeństwami, których przyczyną jest ogień. Do XV w. patronami „od ognia” byli św. Wawrzyniec i św. Agata.

Kult Świętego Floriana

Głównym ogniskiem kultu św. Floriana jest miejsce złożenia zwłok, czyli wzgórze nad rzeką Enns, niedaleko od Lorch w Austrii, gdzie wznosi się monumentalne opactwo Sankt Florian. Św. Florian jest świętym Bawarii i Austrii, Czech i Węgier. Najsłynniejsze świątynie noszące Jego imię to: kościół św. Floriana koło Linzu, Weihenflorian nad Innem, Zeiselmauer koło Wiednia i Strassgang koło Grazu.

W Polsce głównymi miejscami kultu św. Floriana Męczennika są Kraków oraz Koprzywnica. W dzielnicy Kleparz, której pierwotna nazwa to Florentina stoi kościół p.w. św. Floriana. Jest to jedna z 5-ciu najstarszych świątyń krakowskich, mająca godność kolegiaty. W 1184 r. dotarły tu z Włoch relikwie świętego Floriana. Kościół konsekrował Wincenty Kadłubek - wybitny duchowny i kronikarz. Po wielu burzach dziejowych ta historyczna budowla zmieniła wygląd. Jednakże na jej reprezentacyjnej ścianie widnieje dużych rozmiarów płaskorzeźba ukazująca świętego Floriana. Niedaleko kościoła znajduje się kamienna Brama Floriańska.

Dalsze miejsce, gdzie można spotkać św. Floriana – w formie rzeźb i obrazów – to Wawel. Posąg rycerza rzymskiego znajduje się w kaplicy, zaś rzeźba św. Floriana stoi nad grobem św. Stanisława.

W Polsce jest obecnie ponad 40 miejscowości, którym nazwę dał święty Florian. W 1436 r. św. Florian wraz ze świętymi: Wojciechem, Stanisławem i Wacławem został zaliczony do głównych patronów Polski.

Jan Paweł II o kulcie św. Floriana

Sługa Boży Jan Paweł II w 1984 roku, jako dawny wikariusz krakowskiej parafii pod wezwaniem św. Floriana w liście apostolskim przesłanym z okazji 800 - lecia parafii św. Floriana na Kleparzu na temat kultu św. Floriana napisał: „Kościół w Polsce, zanim wydał własnego Świętego i Męczennika, Biskupa krakowskiego Stanisława i uzyskał w nim swojego Patrona, opierał się niejako i rósł na dojrzałych owocach świętości Kościoła Powszechnego, na świętych, których wydały inne narody. Oni byli wówczas dla naszego Kościoła drogowskazami i przewodnikami na drodze do świętości, która wnet zaczęła przynosić plon na rodzimym gruncie. Św. Florian stał się dla nas wymownym znakiem tej powszechności i stał się znakiem szczególnej więzi Kościoła i Narodu polskiego z Namiestnikiem Chrystusa i ze Stolicą chrześcijaństwa. Święty zaś, wzywany jako opiekun Królestwa Polskiego stał się Patronem Miasta i Ojczyzny. Ten, który poniósł męczeństwo, gdy spieszył ze swoim świadectwem wiary, pomocą i pociechą prześladowanym chrześcijanom w Lauriacum, stał się zwycięzcą i obrońcą w wielorakich niebezpieczeństwach, jakie zagrażają materialnemu i duchowemu dobru człowieka. Trzeba także podkreślić, że Święty Florian jest od wieków czczony w Polsce i poza nią jako Patron strażaków, a więc tych, którzy wierni przykazaniu miłości i chrześcijańskiej tradycji, niosą pomoc bliźniemu w obliczu zagrożenia klęskami żywiołowymi”.

Kult św. Floriana w Koprzywnicy

Św. Florian jest jedną z najpopularniejszych postaci w rzeźbie ludowej naszego regionu. Figurę przypominającą rzymskiego legionistę nierzadko można spotkać w przydrożnych kapliczkach domkowych bądź też na wysokich postumentach. Występują szczególnie w tych miejscowościach, w których były dobrze rozwinięte tradycje Ochotniczych Straży Pożarnych, rodowodem sięgających często ubiegłego wieku. Kult św. Floriana umacnia się również w Koprzywnicy. 4 maja każdego roku parafianie obchodzą bardzo uroczyście dzień odpustu św. Floriana. Nierzadko w tym dniu w kościele p.w. św. Floriana w Koprzywnicy obchodzone było Diecezjalne Święto Strażaka. W uroczystości biorą udział liczne poczty sztandarowe jednostek Państwowej i Ochotniczej Straży Pożarnej.

Święty Florian jest obecny w Koprzywnicy również w rzeźbach i obrazach. Jego monumentalna kamienna rzeźba znajduje się na szczycie barokowej fasady. Widnieje on również w wielkim wczesnobarokowym ołtarzu z 1646 r. Główny jego akcent to niezwykły plastycznie obraz przedstawiający Wniebowzięcie Matki Boskiej. Obraz autorstwa wybitnego malarza Bartolomea Strobla przedstawia Matkę Bożą ubraną w strój królowej Marii Gonzagi, żony króla Władysława IV, a obecny na tym obrazie św. Florian ma oblicze króla Jana Kazimierza. Rzeźba św. Floriana została ustawiona również na centralnym miejscu na zwieńczeniu ołtarza. Imię patrona strażaków zostało również utrwalone w koprzywnickim dzwonie. W 1915 r. w czasie działań frontowych trzy stare i piękne dzwony uległy zniszczeniu. W 1957 r. ks. Jan Wiącek zlecił firmie Felczyńskich wykonanie trzech dzwonów. Największy dzwon o wadze 691 kg otrzymał imię Florian. Na zewnętrznym licu zamieszczono następujący napis: „Z kruszcu 3 starych dzwonów zniszczonych przez działania wojenne w 1915r. pochodzących według opisu kroniki parafialnej, jeden z 1361r., drugi z 1694r. mający napis „Soli Deo gloria" – fecit A. W. W. i wyobrażenie – Zmartwychwstanie Pańskie i trzeci dzwon z 1795 r. mający napis „In nomine Jesu omne genuflectatur coelestium ext infemerum... – w roku 1957, staraniem ks. prob. dr Jana Wiącka, wykonano ze składek parafian z wiosek ten dzwon - A imię jego Florian”.

Staraniem ks. kan. Wacława Tomczyka dnia 3 maja 1995 roku miała miejsce uroczystość ponownego sprowadzenia relikwii św. Floriana z krakowskiego Kleparza do Koprzywnicy. W przygotowanym przez artystę stolarza Donalda Fuksa z Wiązownicy feretronie znalazł się srebrny relikwiarz (wykonany przez warsztat krakowski, ufundowany przez księży Rodaków) z relikwiami św. Floriana, a także figurka świętego wyrzeźbiona w drewnie przez artystę rzeźbiarza Józefa Opalę z Koprzywnicy. W uroczystości tej o bogatej oprawie uczestniczyło wielu znamienitych gości, strażacy i licznie przybyli parafianie.

25 listopada 2007 roku został poświęcony duży obraz św. Floriana i relikwiarium umieszczone na południowej ścianie transeptu. Obraz namalował Jerzy Kumala z Krakowa.

św. Florianflorian2florian3placeholder image
Przysłowia i ciekawostki o św. Florianie
  • Deszcz w świętego Floriana, skrzynia grochem wypchana.

  • Na święty Florian deszczyk rzęsisty, będzie plon obfity i dobry i oczywisty.

  • Święty Florek daje podwieczorek.

  • Święto św. Floriana było ruchome. Zazwyczaj obchodzono 4 maja w dzień męczeństwa. Jednak nie zawsze tak było i tak jest. W międzywojniu w Sandomierzu strażacy obchodzili tę uroczystość 7 maja.

  • W Polsce jest ponad 30 parafii pod wezwaniem św. Floriana. W Diecezji Sandomierskiej dwie – w Stalowej Woli i w Koprzywnicy.

Modlitwy do św. Floriana

I. Litania do św. Floriana

Kyrie, elejson, Chryste elejson,
Chryste usłysz nas, Chryste wysłuchaj nas,
Ojcze z nieba, Boże, – zmiłuj się nad nami,
Synu Odkupicielu świata Boże,
Duchu Święty Boże,
Święty Florianie, – módl się za nami.
Nieustraszony Męczenniku Chrystusowy,
Niezwyciężony Obrońco wiary świętej,
Mężny Rycerzu Chrystusowy,
Setniku umiłowany przez swych żołnierzy,
Wraz z żołnierzami umęczony za wiarę,
Pelikanie krwią męczeńską płynący,
Przemożny Orędowniku u Boga w czasie klęsk żywiołowych,
Obrońco nasz przed klęską ognia,
Patronie walczących z klęską pożarów,
Przykładzie stanu rycerskiego,
Opiekunie polskiego narodu,
Wielokrotny obrońco naszego miasta,
Od wieków czczony w naszej parafii,
Orędowniku we wszystkich naszych potrzebach.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata,
– przepuść nam, Panie.
Baranku Boże, który gładzisz grzechy świata,
– wysłuchaj nas, Panie.
Baranku Boże, który gładzisz grzechy świata,
– zmiłuj się nad nami.
K. Módl się za nami Święty Florianie.
W. Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.

II.

Męczenniku święty, Święty Florianie, Twoje relikwie zostały przed wiekami do Ojczyzny naszej z wielką czcią przywiezione i częściowo złożone w naszym kościele, - Ciebie, wybrano na Patrona naszej Parafii, -prosimy Cię Święty nasz Patronie, abyś tak, jak dawniej wyjednał łaski i cuda u Boga, tak i teraz nie przestawał być naszym Obrońcą i Orędownikiem przed Bogiem oraz chronił nas od wszystkiego złego.

Ciebie dziś czcimy jako danego nam Boga Opiekuna. Wypraszaj nam u Boga łaski oraz cnotę męstwa, abyśmy kiedyś przez Miłosierdzie Boże zasłużyli na uczestnictwo w chwalebnym tryumfie Pana naszego Jezusa Chrystusa. Amen.

III.

Święty Florianie, męczenniku, od wieków czczony na polskiej ziemi i w naszej parafii, bądź i dziś naszym Patronem, Orędownikiem! Obrońcą przed Bogiem. Uproś nam u Boga żywą wiarę, byśmy oparli się laicyzacji życia i wszędzie słowem oraz czynami miłości potrafili mężnie ją wyznać.

Chroń nas od wojny, ognia, powodzi i wszelkich klęsk żywiołowych. Czuwaj nad ludźmi ciężkiej i niebezpiecznej pracy: strażakami i hutnikami. Strażaków ucz poświęcenia i ofiarnej służby w czasie klęsk żywiołowych, w ratowaniu ludzkiego życia i mienia.

Wypraszaj nam u Boga łaski i cnotę męstwa, abyśmy kiedyś przez Miłosierdzie Boże zasłużyli na wieczną nagrodę w niebie. Amen.

IV.

Św. Florianie, miej ten dom w obronie, niechaj płomieniem od ognia nie chłonie, broń nas i strzeż od ognia nieszczęsnego i piekielnego, rozpal ogień miłości i dobroci przez Chrystusa Pana Naszego. Amen.

Wszechmogący, wieczny Boże, za wstawiennictwem św. Floriana, męczennika, daj nam stłumić płomienie naszych namiętności i zachowaj nas od pożarów.

Św. Florianie broń nas i strzeż od ognia nieszczęsnego i piekielnego, rozpal ogień miłości i dobroci przez Chrystusa Pana Naszego. Amen.

Kontakt

Centrala

tel./fax 15 847-62-02
tel. 15 847-61-47

E-mail

poczta@parafiakoprzywnica.pl

Ks. prob. Jerzy Burek

wewn. 17

Ks. Michał Wrona

wewn. 14

Ks. Dariusz Jargieło

wewn. 16

Kancelaria

wewn. 12

Zakrystia

wewn. 18

Organista – M. Tokarski

tel. 609-637-302

Nr konta

38 1240 2744 1111 0010 6920 6451

Regon

040056630

NIP

8641719404

Lokalizacja

27-660 Koprzywnica, ul. Krakowska 78